In dit onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het Atelier Rijksbouwmeester, staat fort Crèvecoeur boven ’s-Hertogenbosch centraal. De cultuurhistorische waardestelling is de basis voor het verkennen van de ontwikkel- en gebruiksmogelijkheden van dit bijzondere Defensieterrein.
Impressie fort en landschap omstreeks 1750. Kaart Joost Emmerik.
De werkwijze was integraal, fysiek en sociaal, met inspraak van bewoners en gericht op behoud van de bestaande stad. Honderd stadsvernieuwingsplannen geven inzicht in de problematiek en aanpak. De herwaardering van de stad van toen, biedt nog steeds inspiratie voor de omgang met (historische) binnensteden. Dit onderzoek vond plaats als onderdeel van de Verkenning Post 65 van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Crèvecoeur maakte onderdeel uit van opeenvolgende grotere, soms provincie overschrijdende, militaire structuren, maar ook van een ingenieus watersysteem van rivieren, grachten, poldersluizen, schutsluizen, damsluizen en dammen. Zowel het landschap als het fort waren aan continue verandering onderheving. De haarscherpe lijnen op de ontwerpkaarten die door de eeuwen heen van het fort zijn gemaakt vervaagden in het veld al snel onder invloed van het onstuimige water en de felle wind. Perfectie is op Crèvecoeur geen leidend thema, verval wel.
Lara Voerman ontrafelde de woelige geschiedenis van het fort en zijn omgeving. Landschapsontwerper Joost Emmerik maakte de ontwikkeling van het landschap, het watersysteem, het systeem van routes en de bouwfasen in kaarten inzichtelijk. Het eerste deel opent met tien lange lijnen die fungeren als handvatten om vanuit de geschiedenis na te denken over de toekomst van deze bijzondere plek. Als vervolg is in 2021 een analyse en waardestelling van het fortterrein gemaakt.
2020 (Deel 1, historisch onderzoek) en 2021 (analyse en waardestelling)
In opdracht van Atelier Rijksbouwmeester
In samenwerking met Joost Emmerik
Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC.
Relicten, kaart Joost Emmerik.
Crèvecoeur in relatie tot grotere militaire systemen. Kaart Joost Emmerik.
Ontwikkeling van het watersysteem. Kaarten Joost Emmerik.
De Maas tussen Hedikhuizen en Hedel. Herkomst: Gelders Archief.