Dudok by Iwan Baan

Dudok by Iwan Baan

2020
In opdracht van het Dudok Architectuur Centrum. Foto’s van Iwan Baan, teksten van Lara Voerman. Redactie en concept: Irmgard van Koningsbruggen, Indira van ’t Klooster. Vertaling door Jean Tee, Leo Reijnen. Vormgegeven door Koehorst in ’t Veld. Uitgegeven door nai010 uitgevers.

Gevierd fotograaf Iwan Baan (1975) beschouwt het werk van toparchitect Willem Marinus Dudok (1884–1974). Dudoks manier van ontwerpen, contextueel en met liefde voor de omgeving, is na honderd jaar onverminderd aantrekkelijk en relevant.

Met de foto’s in dit boek breekt Baan met een traditie. Statische architectuurfoto’s wisselt hij in voor beelden die een breder verhaal blootleggen, het verhaal van Dudok als ontwerper van landschappen om te wonen, te werken, te rouwen en te leren. Met imponerende lucht- en straatfotografie laat Baan zien hoe deze veelzijdige architect-stedenbouwer door heel Nederland steden uitbreidde vanuit hun specifieke DNA en gebouwen als vanzelfsprekend in hun omgeving plaatste. Het resultaat is zowel een verrassend oeuvre-overzicht van één van Nederlands meest iconische architecten als een gevoelig verslag van de manier waarop zijn gebouwen en buurten vandaag worden bewoond en gebruikt. Het inleidende essay en de teksten bij de acht landschappen zijn van architectuurhistoricus Lara Voerman.

Through stunning aerial and street photography, Iwan Baan pays tribute to one of Dutch modernism’s most influential urban designers.

The celebrated Dutch architectural photographer Iwan Baan (born 1975) has dedicated his career to capturing the stories told by buildings. This publication compiles his series on Willem Marinus Dudok (1884–1974), known as the father of Dutch modernism. Decades after their construction, Dudok’s designs remain keenly relevant for their exceptional spatial sensitivity. In this series, Baan expands his lens to encompass Dudok as a designer not only of singular buildings but of whole landscapes in which people are able to live, work and learn. Through impressive aerial and street photography, Baan conveys the breadth of Dudok’s practice as an urban designer, focusing in particular on his ability to expand metropolitan neighborhoods in a way that felt entirely natural. Additional insight into Dudok’s craft and its lasting influence on contemporary European architecture is provided by architectural historian Lara Voerman.

Voormalig politiebureau ‘de rechercheur’ in Hilversum. Foto: Iwan Baan.

Het raadhuis in Velsen. Foto: Iwan Baan.

Het boek is te bestellen bij nai010 uitgevers.

De hedendaagse campus in Jaarboek Blauwe Kamer

De hedendaagse campus in Jaarboek Blauwe Kamer

Van oudsher is de campus een plek die is ingericht om de student of werkende een omgeving te bieden waar die zich maximaal kan ontplooien.

De ontwerpen voor campussen die zijn ingezonden voor dit jaarboek zijn echter losgezongen van die idealen, constateert auteur Lara Voerman. Landschap en gebouwen dienen geen hoger doel als decor van een leer- of werkomgeving. Internationale voorbeelden laten zien dat de maakbare campussamenleving nog niet dood is.

2019
In opdracht van Tijdschrift Blauwe Kamer

Wonderlijkheden. Willem Marinus Dudok, netwerken en inspiratiebronnen

Wonderlijkheden. Willem Marinus Dudok, netwerken en inspiratiebronnen

Het raadhuis in Velsen. Foto: Iwan Baan.

De gebouwen van ontwerper Willem Marinus Dudok (1884-1974) zijn geliefd en tijdbestendig.

Meer dan zeventig van zijn gebouwen of complexen hebben de status van gemeentelijk- of rijksmonument, zijn onderdeel van een beschermd stads- of dorpsgezicht of aangemerkt als wederopbouwgebied van nationaal belang. Dit boek biedt een chronologisch verhaal van leven en werk van Dudok.

De Rotterdamse Bijenkorf, omstreeks 1930. Herkomst: Wikimedia Commons.

Zijn imago als eenling wordt genuanceerd door hem in een bredere context te plaatsen van netwerken van ideeën en mensen. Van de hiërarchische Genie, het ontwikkelingsgerichte Hilversumse bestuur, het Gooise milieu van kunstenaars en natuurbeschermers tot commissies met collega’s uit de top van de Nederlandse stedenbouwkundige wereld – allen beïnvloeden in meer of mindere mate zijn denken en zijn ontwerpen.

Het onderzoek van Lara Voerman werpt een nieuw licht op de rol van Dudok als stedenbouwkundige, op zijn inspiratiebronnen buiten de architectuur (muziek, antroposofie, kunst) en daarmee ook op zijn persoon en betekenis voor Nederland en Hilversum in het bijzonder. Dudoks ideeën over tuinstad Hilversum en het wonderlijke van de architectuur zijn spectaculair verbeeld in foto’s van Iwan Baan.

2019
In opdracht van het Dudok Architectuur Centrum

Wandelkaart van Hilversum, 1912. Herkomst: Het Noord-Hollands Archief.

Dit boek biedt een chronologisch verhaal van leven en werk van Dudok. Zijn imago als eenling wordt genuanceerd door hem in een bredere context te plaatsen van netwerken van ideeën en mensen.

Het landschap in de tuin

Het landschap in de tuin

Daktuin Canadese ambassade in Tokio, Japan, ontwerper Shunmyo Masuno, 1991.

In het project Het landschap in de tuin onderzochten architectuurhistoricus Lara Voerman en tuinontwerper Joost Emmerik de representatie van lokale landschappen in de tuin.

Aanleiding vormde bezochte projecten die opvielen omdat ze een sterke associatie opriepen met een bepaald landschap, doordat het verschaald, geabstraheerd of schijnbaar ongewijzigd getransplanteerd werd naar de tuin of de openbare ruimte. We raakten gefascineerd door deze buitencategorie van ontwerpen. Hier valt het wilde samen met het geordende en zijn in de beperkte, stedelijke ruimte verbanden met het grotere landschap en de natuur voelbaar.

De plekken voelen vertrouwd, verwijzen naar iets groters en zijn van een duurzame kwaliteit. Waarom voelen ze zo eigen? En met welk motief grijpen ontwerpers terug op het lokale landschap, wat willen ze teweeg brengen en hoe voltrekt zich vervolgens het ontwerpproces?

Er bleek genoeg stof voor een meerjarig onderzoek. Met subsidies van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Stichting Noor Bos reisden we langs voorbeeldprojecten, voerden inspirerende gesprekken met landschapsarchitecten en -historici en gaven lezingen, colleges, een workshop en schreven blogs over het voortschrijdende onderzoek. Het resultaat is de longread hetlandschapindetuin.nl, vormgegeven door bureau Koehorst in ’t Veld.

2019
In samenwerking met Joost Emmerik

Begraafplaats Mariebjerg in Kopenhagen van landschapsarchitect Brandt.

De Ira Keller Fountain in Portland, landschapsarchitect Lawrence Halprin. Foto: Sebastiaan Kaal.

Bekijk online via hetlandschapindetuin.nl

De nieuwe grachtengordel. De realisatie van het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam

De nieuwe grachtengordel. De realisatie van het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam

Een stadsuitbreiding met de allure van de grachtengordel, dat was de ambitie achter het Amsterdamse Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) uit 1934.

Daar werd geen letterlijke kopie van monumentale straatwanden aan gebogen waterwegen mee bedoeld, maar een nieuwe stad waarin iedereen - sociaal gelijk en omgeven door voldoende ruimte, groen en licht – zichzelf kon ontplooien. De oplossing werd gevonden in een reeks van nieuwe tuinsteden. De realisatie van het plan leidde vanaf 1949 tot een verdubbeling van de omvang van de stad. In een verbazingwekkend kort tijdsbestek van tien jaar verrezen rond Amsterdam 50.000 woningen in wijken als Bos en Lommer, Watergraafsmeer, Slotermeer, Geuzenveld, Osdorp en Buitenveldert. Hoe organiseerde Amsterdam deze megaklus, welke (buitenlandse) steden dienden als voorbeeld? Wat waren de telkens terugkerende thema’s en problemen? De auteurs brachten maanden door in het eindeloze archief van de Dienst Publieke Werken Amsterdam. Deze onuitputtelijke bron van gegevens is de ware hoofdpersoon van dit boek.

De bijdrage van Lara is het hoofdstuk over het groensysteem van het AUP: de collectieve recreatieruimte. Groen was in het AUP stedenbouw geworden, een op het hoogste schaalniveau structurerend en verbindend motief. De droom van een ‘open stad’ betekende ook de opkomst van de gemeenschappelijke tuin, het hoofdpijndossier van de Amsterdamse tuinsteden. Het ontwerp van een nieuwe stedelijke groentypologie ging schoksgewijs en was een aaneenschakeling van experimenten. In dit hoofdstuk krijgt het welverdiende aparte aandacht.

2017
Marinke Steenhuis (red), Vincent van Rossem, Jeroen Schilt, Paul Meurs, Lara Voerman, Minke Walda. Foto’s van Luuk Kramer. Vormgeving door Beukers Scholma. Uitgegeven door THOTH.

Rietveldprijs 2017. Het beste van architectuur en stedenbouw in Utrecht

...

Rietveldprijs 2017. Het beste van architectuur en stedenbouw in Utrecht

De Stichting Rietveldprijs reikt elke twee jaar een prijs uit aan een ontwerper die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de kwaliteit van de gebouwde omgeving in de stad Utrecht.

De winnaar van 2017 is de transformatie van de Werkspoorkathedraal door Monk architecten. Deze publicatie presenteert het juryverslag, een verhaal over het winnende project en een foto-essay van Stijn Poelstra. De bijdrage van Lara is het essay ‘Werken met wat je hebt’ over de Utrechtse traditie van herontwikkeling. Het werken in, vanuit en met het bestaande zit al decennialang in Utrechts bouwbloed, zo niet langer.

Utrecht is echt niet alleen maar de stad die Hoog Catharijne toeliet, het schrikproject van de stadsvernieuwing. Het is de stad waar de hoogte van de Domtoren heilig is, de stad waar een van de eerste herbestemmingen van industrieel erfgoed te vinden is en waar vanwege de verhuizing van universiteitsinstellingen naar De Uithof, in de jaren tachtig al geoefend werd met het transformeren van de terreinen die zij achterlieten. Kortom, herbestemming, herontwikkeling, gebruik maken van het bestaande – het past Utrecht als een jas.

2017
Mascha van Damme en Mark Hendriks (red), Tim de Boer, Kirsten Hannema, Stijn Poelstra, Lara Voerman. Uitgegeven door THOTH.

...

De Deltawerken

De Deltawerken

De kracht van de Deltawerken is de unieke combinatie van civiele techniek, architectuur en landschappelijk ontwerp in één systematisch bouwwerk met een weergaloze samenhang.

...

...

...

2016
Marinke Steenhuis (red) en Lara Voerman, met bijdragen van Joost Emmerik, Johanna van Doorn en Ellen Vreenegoor. Foto’s van Siebe Swart. Vormgeving door Beukers Scholma. Uitgegeven door nai010 uitgevers.

Ontworpen als bescherming tegen het water na de watersnoodramp van 1953 behoren de Deltawerken tot de iconische monumenten van Nederland, met technische hoogstandjes als de Oosterscheldekering, de Brouwersdam en de Maeslantkering. Klimaatverandering maakt de wateropgave opnieuw urgent. Het boek toont de kwaliteiten en innovaties van de veertien onderdelen van de Deltawerken en belicht de daadkracht van de speciaal opgerichte Deltadienst, die de delta integraal op de tekentafel legde. Er werd doelbewust gekozen voor het bouwen van groot naar klein, van gemakkelijk naar moeilijk. Op die manier zou het werk zelf een leerschool zijn: nieuwe technische mogelijkheden konden gaandeweg de uitvoering van het Deltaplan worden uitgeprobeerd en ontwikkeld.

Daarmee is de reeks van dammen en keringen een ‘verbeterd systeem’, waarin niet alleen waterstaatkundige innovaties werden toegepast, maarde dammen zelf ook proeftuinen werden voor landschapsontwerp, nieuwe natuur, nieuwe stranden en recreatiegebieden. De bijdrage van Lara is een uitgebreide karakterschets van alle veertien onderdelen van dat verbeterd systeem: Algerakering, Zandkreekdam, Volkerakwerken, Veerse Gatdam, Grevelingendam, Haringvlietdam en sluizen, Brouwersdam, Oosterscheldekering, Philipsdam, Oesterdam, Markiezaatskade, Bathse Spuisluis en Spuikanaal, Hartelkering en de Maeslantkering.

De haven van Rotterdam. Wereld tussen stad en zee

...

De haven van Rotterdam. Wereld tussen stad en zee

De haven van Rotterdam. Wereld tussen stad en zee biedt het actuele overzicht, de ontstaansgeschiedenis én een blik in de toekomst van de haven, voor velen onbekend terrein.

Het boek navigeert langs de plekken waar indrukwekkende haventechniek wordt ontworpen en waar nieuw landschap gestalte krijgt. Een internationale vergelijking plaatst Rotterdam naast negen andere wereldhavens. Daarnaast toont het boek hoe het stoere Rotterdamse imago zorgvuldig werd opgebouwd. Van Maasvlakte II tot de Fruithavens, van het Vogeleiland Slufter tot RDM, en van de Botlek tot de Kop van Zuid: portretten van meer dan 40 bijzondere plekken, vele interviews, havenverhalen en fotografie van Jannes Linders en Siebe Swart tonen de unieke en vaak betoverende facetten van het havenlandschap. De bijdrage van Lara Voerman laat aan de hand van het promotiearchief van het Havenbedrijf Rotterdam zien hoe het havenimago sinds de jaren dertig zorgvuldig werd opgebouwd en telkens aangepast aan de veranderende samenleving.

2015
Marinke Steenhuis (red). Met bijdragen van: Adriaan Geuze, Frank de Kruif, Peter de Langen, Isabelle Vries, Lara Voerman, Peter Paul Witsen. Foto’s van Jannes Linders en Siebe Swart. Vormgegeven door Beukers Scholma en uitgegeven door nai010 uitgevers.

...

Stadhuis Rotterdam

Stadhuis Rotterdam. Honderd jaar een baken in de stad

Het stadhuis van Rotterdam is het centrale punt van de Coolsingel en vormt het hart van de stad.

De opdracht in 1913 aan architect Henri Evers voor het ontwerp van het gebouw was omstreden en vormde het begin van een turbulente geschiedenis. De publicatie Stadhuis Rotterdam brengt voor het eerst de rijke historie van het Rotterdamse stadhuis en zijn omgeving in kaart. De bijdrage van Paul Meurs en Lara Voerman beschrijft de betekenis van de Coolsingel en het stadhuis in een steeds veranderende omgeving. De moderne Coolsingel werd honderd jaar geleden bedacht als het hart van Rotterdam, van zijn bestuur en andere openbare functies en gelegenheden.

De koppeling van de bouw van een representatief stadhuis en postkantoor aan de demping van de Coolsingel, de afbraak van een zieltogende stadsbuurt en de Meentdoorbraak was een niet te missen intentieverklaring: Rotterdam bouwde in de jaren twintig van de vorige eeuw aan een wereldboulevard die het de allure van een wereldstad moest bezorgen. Vóór de Tweede Wereldoorlog was het stadhuis door de grote maat en schaal een modern gebouw gelegen in een historische binnenstad. Na het bombardement draaide dit om. Het stadhuis werd een historisch relict in een stad die steeds moderner werd.

2014
Dolf Broekhuizen (red). Met bijdragen van: Harry Abels, Dirk Baalman, Paul Groenendijk, Paul Meurs, Ellen Smit, Han Timmer, Ankie van Tatenhove, Lara Voerman. Foto’s van Ossip van Duivenbode. Vormgegeven door Manifesta en uitgegeven door nai010 uitgevers.

Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

In Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur wordt het in 1977 door Riek Bakker en Ank Bleeker opgerichte bureau geplaatst in de lange lijnen van het vak en krijgen leermeesters als Fred Zandvoort en Hans Warnau profiel.

...

...

...

Wat zijn de kerneigenschappen van het bureau, en welke parallellen zijn er met actuele thema’s in de landschapsarchitectuur? Een ruime selectie uit de 1500 projecten, zoals het Nederlands paviljoen Wereld Expo Hannover 2000, Waldpark in Potsdam, Wollefoppenpark Rotterdam, krijgt een plaats in het boek, onder meer in essays over prijsvragen, tekentechnieken, het gebruik van beplanting en beeldende kunst. B+B is analytisch, interdisciplinair, vervreemdend, ambachtelijk en opiniërend – eigenschappen die ervoor zorgden dat de internationale landschapsarchitectuur na 1977 mede door en in dit bureau is gevormd. De bijdragen van Lara zijn de beschrijvingen van de vijftig meest exemplarische projecten die het bureau tussen 1976 en 2010 maakte.

2010
Marinke Steenhuis (red), Esther Darley, Noël van Dooren, Lilli Licka, Lodewijk Wiegersma, Lara Voerman. Vormgeving door Studio Sander Boon. Uitgegeven door NAi Uitgevers.