Fort Crèvecoeur

Op Crèvecoeur zijn landschap en fort hecht met elkaar verweven. De logica van het fort viel vanaf dag één samen met de logica van het landschap. In 1593 werd de kracht van deze plek ontdekt. Gelegen op een van de laagste punten in Noord-Brabant kon met een simpele afdamming van het riviertje de Dieze de gehele noordflank van ’s-Hertogenbosch onder water gezet worden. In 1600 werd het fort over de monding van de Dieze heen gelegd – wat een uniek type verdedigingswerk opleverde –  om er vervolgens door allerlei aanpassingen volledig in ingebed te worden.

Crèvecoeur maakte onderdeel uit van opeenvolgende grotere, soms provincie overschrijdende, militaire structuren, maar ook van een ingenieus watersysteem van rivieren, grachten, poldersluizen, schutsluizen, damsluizen en dammen. Zowel het landschap als het fort waren aan continue verandering onderheving. De haarscherpe lijnen op de ontwerpkaarten die door de eeuwen heen van het fort zijn gemaakt vervaagden in het veld al snel onder invloed van het onstuimige water en de felle wind. Perfectie is op Crèvecoeur geen leidend thema, verval wel.

Lara Voerman ontrafelde de woelige geschiedenis van het fort en zijn omgeving. Landschapsontwerper Joost Emmerik maakte de ontwikkeling van het landschap, het watersysteem, het systeem van routes en de bouwfasen in kaarten inzichtelijk. Het eerste deel opent met tien lange lijnen die fungeren als handvatten om vanuit de geschiedenis na te denken over de toekomst van deze bijzondere plek. Als vervolg is in 2021 een analyse en waardestelling van het fortterrein gemaakt.